Home » , » ပန္းနာရင္က်ပ္ေရာဂါ (Asthma)

ပန္းနာရင္က်ပ္ေရာဂါ (Asthma)

Written By လြင္႕ေမာင္ေမာင္ on Sunday, January 25, 2015 | 9:45 AM






ပန္းနာရင္က်ပ္ ေရာဂါဟာ အဆုတ္ တြင္း႐ွိ အသက္႐ွဴ လမ္းေၾကာင္း ကို ထိခိုက္ ေစေသာ နာတာရွည္ ေရာဂါ တစ္မ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္ .. အေမရိကတြင္ လူဦးေရ ၁၇ သန္းေက်ာ္ ပန္းနာရင္က်ပ္ ေရာဂါ ခံစားေနရျပီး သံုးပံု တစ္ပံုမွာ ကေလးမ်ား ျဖစ္ပါတယ္.. ၂၀၀၂ ခုႏွစ္ တြင္ ပန္းနာရင္က်ပ္ ေရာဂါေၾကာင့္ ေဆး႐ံု တက္ရ သူေပါင္း ၄၇၈,၀၀၀ ဦး ႐ွိျပီး ၄,၆၅၇ ဦး ေသဆံုးခဲ့ ပါတယ္...
အဆုတ္ရဲ႕ လုပ္ငန္း တာ၀န္ အေၾကာင္း ပထမဆံုး ေျပာျပ ခ်င္ပါတယ္.. ႐ွဴသြင္းလိုက္တဲ့ ေလထဲမွ ေအာက္ဆီဂ်င္ နဲ႔ ခႏၶာကိုယ္ ထဲမွ ကာဗြန္ ဒိုင္ ေအာက္ဆိုဒ္ တို႔ ဖလွယ္ျခင္း သည္ အဆုတ္၏ အဓိက လုပ္ငန္း တာ၀န္ ျဖစ္ပါတယ္... ေအာက္ဆီဂ်င္ ၾကြယ္၀ ေသာ ႐ွဴသြင္း လိုက္တဲ့ ေလဟာ ေလမ်ဳိ (Larynx)၊ ေလျပြန္မၾကီး (Trachea)၊ ေလျပြန္ (Bronchus)၊ ေလျပြန္ငယ္ (Bronchiole) တို႔ကို အဆင့္ဆင့္ ျဖတ္သန္းျပီး ေလအိတ္ (Alveoli) မ်ား သို႔ ေရာက္႐ွိ တဲ့အခါ အဆုတ္ ေသြးလႊတ္ေၾကာ ငယ္ (Pulmonary arteriole) မ်ားထဲမွ ကာဗြန္ ဒိုင္ ေအာက္ဆိုဒ္ နဲ႔ ဖလွယ္ ၾက ပါတယ္ (Gas Exchange) ... အဲဒီမွ တစ္ဆင့္ အဆုတ္ ေသြးျပန္ေၾကာ (Pulmonary veins) မ်ားမွ ႏွလံုး သို႔ ပို႔ေဆာင္ျပီး ႏွလံုးမွ ခႏၶာကိုယ္ တစ္ခုလံုး သို႔ ျဖန္႔ေ၀ ပို႔လႊတ္ပါတယ္... ဒါ့ေၾကာင့္ ေအာက္ဆီဂ်င္ ကို ခႏၶာကိုယ္ အႏွံ႔အျပား မွ တစ္႐ွဴးမ်ား၊ ဆဲလ္ မ်ား အသက္ ႐ွင္သန္ ေရးအတြက္ အသံုး ျပဳႏိုင္ ၾကပါတယ္..
ပန္းနာ ရင္က်ပ္ ေရာဂါ ခံစား ရျပီ ဆိုလွ်င္ အဆုတ္ဟာ အဓိက တုန္႔ျပန္မႈ (၃) ရပ္ ျဖစ္ေပၚ ပါတယ္...
1 အဆုတ္ ေလျပြန္ငယ္ မ်ား (Bronchioles) က်ဥ္းေျမာင္း လာျခင္း (Bronchoconstriction)
o ေလျပြန္ငယ္ မ်ား႐ွိ ၾကြက္သား မ်ား က်ဳံ႕ျခင္း ေၾကာင့္ ေလျပြန္ငယ္ မ်ား က်ဥ္း လာပါတယ္.. ဒါ့ေၾကာင့္ အသက္ ႐ွဴထုတ္ တဲ့ အခါ ၀ီစီ ကဲ့သို႔ အသံ ျမည္ျပီး ေမာလာ တတ္ပါတယ္..
2. အဆုတ္ ေလ၀င္ ရာ လမ္းေၾကာင္း တစ္ေလွ်ာက္ ေယာင္ရမ္းျပီး အခၽြဲမ်ား (mucus) ထြက္လာျခင္း (Bronchial Inflammation)
o ဓါတ္မတည့္ ပစၥည္း တစ္မ်ဳိး ခႏၶာ ကိုယ္တြင္း ၀င္ေရာက္ လာပါက ေလျပြန္ငယ္ နံရံ တစ္ေလွ်ာက္ မွ ေယာင္ရမ္း ျခင္းကို ျဖစ္ေစေသာ ဓာတု ပစၥည္း မ်ား (Histamine, Leukotrienes) ထြက္လာျပီး ေလျပြန္ ငယ္ မ်ားက္ို ေယာင္ရမ္း ေစျပီး ခၽြဲျပစ္ေသာ အရည္မ်ား (mucus) ထြက္လာပါတယ္.. ေလျပြန္ငယ္ ေယာင္ရမ္း မႈ၊ ခၽြဲထြက္ လာမႈ ေၾကာင့္ ေလျပြန္ငယ္ က်ဥ္းျခင္း ပိုဆိုး လာေစ ပါတယ္...
3. အဆုတ္ လမ္းေၾကာင္း တစ္ေလွ်ာက္မွ တုန္႔ျပန္မႈ လြန္ကဲျခင္း (Hyperreactivity)
o ဓာတ္မတည့္ မႈေၾကာင့္ ၾကာ႐ွည္စြာ ေလျပြန္ငယ္ ေယာင္ရမ္း ျခင္း ၊ ေလျပြန္ငယ္ က်ဥ္းေျမာင္္း ျခင္း ျဖစ္ျခင္း ေၾကာင့္ ဓာတ္မတည့္ မႈ ပစၥည္း မ်ား ကို ပို၍ တုန္႔ျပန္မႈ မ်ား လာပါတယ္...(Hypersensitivity)
ေရာဂါလကၡဏာမ်ား
ပန္းနာ ရင္က်ပ္ ေရာဂါ လကၡဏာ မ်ားမွာ တစ္ဦးႏွင့္ တစ္ဦး ကြဲျပား နိုင္ပါတယ္... အဓိက အျဖစ္မ်ား ဆံုး လကၡဏာ (၄)မ်ဳိး မွာ
1. အသက္ ႐ွဴခက္ လာျခင္း (Shortness of Breath)
2. အသက္ ႐ွဴထုတ္ ရာတြင္ ၀ီစီသံ ကဲ့သို႔ အသံ ျမည္ လာျခင္း (Wheezing)
3. ရင္က်ပ္လာျခင္း (Tightness of chest)
4. ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း (Coughing)
တို႔ ျဖစ္ပါတယ္..
ရင္က်ပ္ မႈ ျပင္းထန္ပါက ေလအိတ္မွ ကာဗြန္ ဒိုင္ေအာက္ ဆိုဒ္ နဲ႔ ေအာက္ဆီ ဂ်င္ ဖလွယ္ ျခင္း လုပ္ငန္း ထိခိုက္ လာ၍ ေသြးတြင္း ေအာက္ဆီ ဂ်င္ ေလ်ာ့က်ျပီး ကာဗြန္ ဒိုင္ ေအာက္ဆိုဒ္ မ်ားလာ ပါတယ္... ေအာက္ဆီ ဂ်င္ နည္းလာ၍ ေျခသည္း လက္သည္း ႏွင့္ ႏႈတ္ခမ္း မ်ား ျပာလာျခင္း (cyanosis)၊ နံ႐ိုး ၾကား ၾကြက္သား မ်ား အသံုးျပဳ ၍ ျပင္းထန္စြာ အသက္႐ွဴ ရျခင္း တို႔ ျဖစ္ေပၚ တတ္ ပါတယ္...
ပန္းနာ ရင္က်ပ္ ျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္း ဟာ ကိုယ့္ပတ္၀န္းက်င္ အေျခအေန (Environmental factors) ေၾကာင့္လား? မ်ဳိး႐ိုး ဗီဇ (Genetic factors) ေၾကာင့္လား? ဆိုတာကို တိတိက်က် မသိရ ေသးေသာ္လည္း အဓိက အားျဖင့္ ႏွစ္မ်ဳိး ႏွစ္စား ေတြ႔႐ွိ ရပါတယ္.. ျပင္ပ မွ ဓါတ္မတည့္ မႈ (allergies or extrinsic) ေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ပန္းနာ ႏွင့္ ခႏၶာ ကိုယ္တြင္း အေျခ အေန (nonallergies or intrinsic) ေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ပန္းနာ ဆိုျပီး ေတြ႔ရ ပါတယ္.. ဓါတ္မတည့္ မႈ (allergies or extrinsic) ေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ပန္းနာဟာ အေတြ႔ မ်ားျပီး လူနာ အားလံုး၏ ၉၀ % ရွိျပီး က်န္ ၁၀ % ကသာ ခႏၶာ ကိုယ္တြင္း အေျခ အေန (nonallergies or intrinsic) ေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ပန္းနာ ျဖစ္ပါတယ္.. ဓါတ္မတည့္ ျဖစ္ေစေသာ ပစၥည္း မ်ားမွာ -
• ေနအိမ္ ပတ္၀န္းက်င္ ႐ွိ ေန႔စဥ္ ထိေတြ႔ ေနက် အရာမ်ား
o တိရစၧာန္ အညစ္အေၾကးမ်ား ႏွင့္ အေမႊးအမွ်င္မ်ား၊ ဖုန္ႏွင့္ အမိႈက္သ႐ိုက္မ်ား (Dust)၊ ပိုးဟပ္ အညစ္အေၾကးမ်ား (cockroach )၊ အေဆာက္အဦး၊ နံရံေဟာင္း မ်ား ႐ွိေရညွိ ပင္မ်ား (mold)၊ ပန္း၀တ္မႈန္မ်ား (Pollen)
• ေနအိမ္ သံုး ပစၥည္းမ်ား ၏ အနံ႔အသက္ မ်ား
o ေရေမႊး ႏွင့္ အေမႊး နံ႔သာမ်ား၊ ဆပ္ျပာ ဆပ္ျပာရည္ ေခါင္းေလွ်ာ္ရည္ မ်ား၊ hair spray, hair gel, sun screen, cosmetics, facial cream, deodorant, shaving cream ကဲ့သို႔ အသံုး အေဆာင္ ပစၥည္း မ်ား၊
• အစား အစာမ်ား
o ႏြားႏို႔ (Cow's Milk)၊ ေျမပဲ (Peanut)၊ ပဲပုတ္ (Soy)၊ ငါး (Fish)၊ တိရိစၧာန္ ဥမ်ား (Eggs)၊ ပုဇြန္ ႏွင့္ အခြံမာ ပင္လယ္စာမ်ား (Shrimp & other shellfish)၊ ၾကာ႐ွည္ အထားခံ ေသာ အစားအစာ မ်ား (Preservative Foods)
• သံုးစြဲ ေနေသာ ေဆးမ်ား
  - အက္စ္ပရင္ (aspirin)၊ beta-blockers (propranolol, atenolol)၊ ပင္နစလင္မ်ား၊
• စက္႐ံု ႏွင့္ ပတ္၀န္းက်င္ မွ အေငြ႔မ်ား
o ဆာလဖိုက္ ဓာတ္ေငြ႕မ်ား၊ ကလိုရာမင္း ဓာတ္ေငြ႔မ်ား၊ စက္ပစၥည္း မ်ားမွ အိပ္ေဇာ ေငြ႔မ်ား၊ ေဆးလိပ္ေငြ႔၊ ျခင္ေဆးေခြ ေငြ႔မ်ား၊ အစ ႐ွိသျဖင့္...
• အသက္႐ွဴ လမ္းေၾကာင္းဆိုင္ရာ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးမ်ား
  - အဓိက အားျဖင့္ အသက္႐ွဴ လမ္းေၾကာင္း အထက္ပိုင္း ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး ၀င္ေရာက္မႈ (Upper respiratory tract infection) ေၾကာင့္ ပန္းနာ ရင္က်ပ္ ျဖစ္ျခင္းသည္ လူၾကီး အားလံုး၏ ၈၀% ႏွင့္ ကေလးအားလံုး ၏ ၆၀% ေတြ႔႐ွိ ရပါတယ္...ဓာတ္မတည့္ ျခင္းျဖစ္စဥ္ တြင္ တစ္ဦးႏွင့္ တစ္ဦး ဓာတ္မတည့္ ပစၥည္း ခ်င္း၊ ဓာတ္မတည့္ ႏိုင္ခ်င္း တူညီ ႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါ..
ပန္းနာရင္က်ပ္ ေရာဂါ ကုထံုးမ်ား
အဓိက အားျဖင့္ အာနိသင္ (၂) မ်ဳိး လိုအပ္ ၍ သာ စားေဆး၊ ထိုးေဆး၊ ႐ွဴေဆး အေနျဖင့္ ထုတ္လုပ္ ၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္... ပထမ အာနိသင္ မွာ ေလျပြန္ ကို က်ယ္ေစျခင္း ျဖစ္ျပီး ဒုတိယ အာနိသင္ မွာ ေလျပြန္ ေယာင္ရမ္း မႈကို က်ေစ ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္.. ေလျပြန္ ကို က်ယ္ေစ တဲ့ ေဆးမ်ား မွာ beta 2 agonist (salbutamol, terbutaline, ...), anticholinergic drugs (ipratropium bromide), methyxanthine (Theophylline, Aminophylline, ..); ေလျပြန္ ေယာင္ရမ္း မႈကို က်ေစေသာ ေဆးမ်ား မွာ corticosteroids (Prednisolone, Beclomethasone, Triamcinolone, Budesonide, ...), Leukotriene modifiers (montelukast, zafirlukast, pranlukast, and zileuton), Cromoglycate (Cromolyn sodium) တို႔ ျဖစ္ၾက ပါတယ္.. ႐ွဴေဆးမ်ား (Inhalers) မွာ ေလျပြန္ ကို တိုက္႐ိုက္ သက္ေရာက္မႈ ႐ွိ၍ ေရာဂါ လကၡဏာ ကို ျမန္ဆန္စြာ သက္သာ ေစျပီး ေဘးထြက္ ဆိုးက်ဳိး မွာလည္း ေသာက္ေဆး၊ ထိုးေဆး ထက္ စာလွ်င္ နည္းပါး ပါတယ္... ထို႔ေၾကာင့္ ေရာဂါ ျပင္းထန္ မႈေပၚ မူတည္၍ ႐ွဴေဆး၊ ေသာက္ေဆး မ်ားကို ေ႐ြးခ်ယ္ ေပးျခင္း ျဖင့္၎၊ ေဆး တစ္မ်ဳိး ႏွင့္ မလံု ေလာက္ပါက ႏွစ္မ်ဳိး သံုးမ်ဳိး တြဲေပး ျခင္း ျဖင့္၎ ကုသ ႏိုင္ပါ တယ္... လုိအပ္ ပါက ေအာက္ဆီ ဂ်င္ ေပး၍၎၊ ေဆးမ်ားကို စက္ျဖင့္ မႈတ္သြင္းနည္း (Nebulizer) ျဖင့္၎ လူနာ အေျခ အေန ေပၚ မူတည္၍ ကုသ ေပးရ ပါမယ္...
ေရာဂါ ကာကြယ္ ေရး အေနျဖင့္ မိမိႏွင့္ မတည့္ေသာ ဓာတ္ပစၥည္း မ်ား၊ အစား အေသာက္ မ်ား၊ အသံုး အေဆာင္မ်ား ဂ႐ုစိုက္ ေ႐ွာင္႐ွား ဖုိ႔လုိ ပါမယ္.. လူဦးေရ ထူထပ္ ေသာ ေနရာ ေလထု ညစ္ညမ္း ေသာ ေနရာ မ်ား ကို ေ႐ွာင္႐ွား ရပါမယ္.. ေဆးလိပ္ ေသာက္သူ ျဖစ္ပါက ေဆလိပ္ လံုး၀ ျဖတ္ရ ပါမယ္... ဒါ့ေၾကာင့္ မိမိ ရင္က်ပ္ တတ္ေသာ အေျခ အေန၊ ေနရာ ေဒသ၊ အသံုး အေဆာင္၊ အျပဳ အမူ မ်ားကို ဂ႐ု စိုက္ ေ႐ွာင္႐ွား ရင္း က်န္းမာ စြာ ေနထိုင္ ႏိုင္ေရး ကို အေလး ထား သင့္ ေၾကာင္း ေရးသား လိုက္ရပါတယ္.. ေဘးဘယာ ေရာဂါ အေပါင္းမွ ကင္းေ၀း ႏိုင္ပါေစ..
This article is Posted by Dr. Win Thein | May 2, 2009
---------------------------
ရင္က်ပ္ပန္းနာ ဆိုလိုက္တာႏွင့္ ။
ဒီတစ္ေခါက္ မေကြး ျပန္ေရာက္ေတာ့ ပါေမာကၡ၊ ဌာနမွဴး အဆင့္မို႔ အလုပ္ပိုမ်ားလာသည္။ မိသားစုရိွရာ ရန္ကုန္သို႕ ခဏခဏ မျပန္ျဖစ္။ ရန္ကုန္က ေဆးခန္းကိုလည္း သူငယ္ခ်င္းႏွင့္ ထားခဲ့ရသည္။ အဲဒီ သူငယ္ခ်င္းက ဘြဲ႔အားလံုးနီးနီး ကၽြန္ေတာ္နဲ႔ အတူတူ ရခဲ့ၿပီး အသက္ေတာင္ ၁၃ရက္တည္း ငယ္သည့္ တန္းတူအဆင့္ ဆရာဝန္ႀကီးပါ။ စိတ္ရွည္တဲ႔ ေနရာမွာ ကိုယ့္ထက္ သာေသးသည္။
ဟုိတစ္ေလာက ရန္ကုန္ ခဏျပန္ရင္း ေဆးခန္းတစ္ရက္ ျပန္ထိုင္ေတာ့ လူနာရွင္ မိဘတစ္ဦးက သူ႔ကေလး ပန္းနာ ရင္က်ပ္ ေခ်ာင္းဆိုးတာ သူငယ္ခ်င္း ေဆးေပးတာ မေပ်ာက္ဟု ဆိုကာ ကၽြန္ေတာ့္ကို ျပန္လာျပသည္။ သူငယ္ခ်င္း တိုက္ထားသည့္ ေဆးကို ၾကည့္လိုက္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္လည္း တုိက္ခ်င္သည့္ ေဆးပါပဲ။ ဘယ္ႏွရက္ တိုက္ၿပီးၿပီလဲဟု ေမးၾကည့္ေတာ့ အံ့ၾသစရာ။ လံုးဝ မတိုက္ရေသးပါတဲ့။ ဘာျဖစ္လို႔ မတိုက္တာလဲဟု ေမးေတာ့ ဆရာ့ သူငယ္ခ်င္းက ကၽြန္မကေလးကို ပန္းနာရိွတယ္လို႔ ေျပာတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေဆးအျပင္းေတြ တိုက္တာကိုးဟု ေျဖသည္။ ကၽြန္ေတာ္လည္း ရင္က်ပ္ ရိွတယ္လို႔ ေျပာဖူးတာပဲ။ အဲဒီေဆး တုိက္ဖူးတာပဲဟု စာအုပ္ကို ေနာက္ျပန္ လွန္ရွာၿပီး ေျပာေတာ့မွ အံ့ၾသရသည္။
အဂၤလိပ္စကားက Asthma ပန္းနာဟု ဘာသာျပန္ျပန္ ရင္က်ပ္ဟု ဘာသာျပန္ျပန္၊ ေလျပြန္ေလးေတြ က်ဥ္းက်ဥ္း သြား၍ ေခ်ာင္းဆိုးၿပီး ေမာေနတတ္သည္ဟု အဓိပၸာယ္ရသည္။
အဲသည္ နာမည္ကေလး တပ္ရံုႏွင့္ေတာ့ ျပဴးျပဴးျပာျပာ မျဖစ္သင့္ၾကဟု ကၽြန္ေတာ္ထင္သည္။ ေဆးျပင္းသည္ ဆိုသည့္စကား ဘာမွ အဓိပၸာယ္ မရိွေၾကာင္း ကၽြန္ေတာ္ ခဏခဏ ေရးဖူးပါသည္။ ေဆးမတိုက္ဘဲ ထားေတာ့ ေရာဂါကေရာ အႏၱရာယ္ မရိွတာ က်ေနတာပဲ။
ကၽြန္ေတာ္က ျဖည့္ေျပာျပတတ္တာေလး တစ္ခုပါပဲ။
ဒီေရာဂါ ျဖစ္သည့္အခ်ိန္မွာ ေဆးေပးလည္း ခဏသာ ယခုတစ္ေခါက္သာ သက္သာမည္။ ျပန္ျဖစ္တတ္သည္။ ဘယ္ေလာက္ တစ္ခါ ျပန္ျဖစ္သည္ ဆိုတာက တစ္ေယာက္ႏွင့္ တစ္ေယာက္ မတူ။ တစ္ႏွစ္မွာ တစ္ခါေလာက္ ျဖစ္တတ္သည့္ ကေလးကေတာ့ ျဖစ္လာလွ်င္ ေဆးေသာက္ လံုေလာက္သည္။ တစ္လတစ္ခါ ျဖစ္ေနလွ်င္ေတာ့ ကာကြယ္ေဆးေတြ မွန္မွန္ရွဴဖို႔ လိုမည္။ လူႀကီး ရင္က်ပ္ေရာဂါႏွင့္ မတူတာကေတာ့ ကေလး ရင္က်ပ္ပန္းနာ ေဝဒနာရွင္ ထက္ဝက္ခန္႔က လူႀကီးဘဝအထိ ပါမသြား။ ႀကီးလွ်င္ ေပ်ာက္သြားမည္ဟု အဲသလို ေျပာျပလွ်င္ လက္ခံၾကတာမ်ားသည္။
ကဲ… ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္။
ေရးဖူးတာ မ်ားေနၿပီးသား သည္ပန္းနာရင္က်ပ္ေရာဂါ ကေလးအေၾကာင္း မေျပာရေသးတာ တခ်ိဳ႕ေတာ့ ျဖည့္စြက္ ရေတာ့မည္ ထင္မိ၏။
ကေလးေတြဘာေၾကာင့္ ရင္ခဏခဏက်ပ္
အာဂႏၱဳ ေရာဂါေတြလည္း ရိွသည္။ တစ္ခါက်ပ္ၿပီး ေနာက္ျပန္မက်ပ္ေတာ့တာမ်ိဳး။ မ်ားေသာအားျဖင့္ အသက္ ႏွစ္ႏွစ္ေအာက္ စိန္တံုးႀကီးမ်ား အရြယ္မွာ ေတြ႔ရတတ္တယ္။
ခဏခဏ ျပန္က်ပ္ေနရင္ေတာ့ ပန္းနာရင္က်ပ္ကို စဥ္းစားရမည္။ ဒါမ်ိဳး မ်ိဳးရိုးလည္း လိုက္ေတာ့လိုက္သည္။ ကူးစက္ေရာဂါေတာ့ မဟုတ္။
ရင္က်ပ္သည့္ ကေလးကို က်ပ္ေစသည့္ အရာေတြကေတာ့
(၁) ဗိုင္းရပ္ပိုးဝင္ျခင္း
(၂) ဓာတ္မတည့္ျခင္း
(၃) ရာသီဥတု
(၄) ေလ့က်င့္ခန္းႏွင့္ (၅) စိတ္လႈပ္ရွားျခင္း တို႔ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
က်ပ္လာလွ်င္ ကေလးက ေခ်ာင္းဆုိးမည္။ ေမာမည္။ ရင္ဘတ္ေအာက္ႏွင့္ နံရိုးၾကားတို႔ ခ်ိဳင့္ဝင္ၿပီး အသက္ရွဴရမည္။ တစ္ခါတစ္ေလ တရႊီရႊီ အသံကို ၾကားရမည္။
ေမာတာ သိပ္ဆိုးလာလွ်င္ စကားတစ္ေၾကာင္းျပည့္ေအာင္ မနားဘဲ မေျပာႏိုင္ေတာ့။ အဲသည္အဆင့္က အေရးႀကီးသည္။
ရင္က်ပ္ပန္းနာမွန္း ဘယ္လိုသိ
တစ္ခါက်ပ္တိုင္းေတာ့ ရင္က်ပ္ပန္းနာဟု မသတ္မွတ္။ ေပးသည့္ ေဆးကေတာ့ အဲသည္ ရင္က်ပ္ပန္းနာ ေပ်ာက္ေဆးေတြ ပါပဲ။ အဲဒါေတြႏွင့္ သက္သာ၊ မသက္သာ ေစာင့္ၾကည့္ရမည္။
ႏွစ္ခါက်ပ္လွ်င္ နည္းနည္း သတိထားေတာ့။ ေဆးကေတာ့ သည္ေဆးေတြပါပဲ။
သံုးခါက်ပ္လွ်င္၊ ၿပီးေတာ့ တစ္ျခား အေၾကာင္းရင္း ရွာမရလွ်င္ေတာ့ ဆရာဝန္က ရင္က်ပ္ပန္းနာဟု သတ္မွတ္ေတာ့မည္။ ဘာမွမလိုပါ။ နားၾကပ္ တစ္ေခ်ာင္းႏွင့္ သတ္မွတ္ႏိုင္ပါသည္။
ဆရာဝန္ကိုလည္း စိတ္မဆိုးပါႏွင့္။ ကု၍ မေပ်ာက္ေသာ ေရာဂါႀကီးဟု ေျပာတာမဟုတ္ပါ။ ႀကီးလာလွ်င္ ေပ်ာက္မွာပါ။ သို႔ေသာ္ ႀကီးလာလွ်င္ ေပ်ာက္မေပ်ာက္က ငယ္စဥ္မွာ ထိေရာက္ေသာ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မႈမ်ား ေစာေစာစီးစီး လုပ္လာခဲ့ပါသလား၊ မလုပ္ခဲ့ဖူးလား အေပၚမွာ တည္မွီ ေနပါသည္။ ဒါေၾကာင့္ ေစာေစာ စကုခ်င္လို႔ သတ္မွတ္တာပါ။
တန္ေဆးလြန္ေဘးတဲ့။
ကုသမႈကလည္း ေဘးထြက္ ဆိုးက်ိဳးေတာ့ ရိွတာအမွန္ပင္။ သို႔ေသာ္ ေရာဂါကလည္း လႊတ္ထားလို႔မရ။ သည္ေတာ့ လူနာကို မွန္မွန္ ျပန္ေခၚၾကည့္၍ ေဆးကိုလုိတိုး ပိုေလွ်ာ့ ခ်ိန္ဆရသည္။ အဲဒါကို step-up နဲ႔ step-down လုပ္သည္ဟု ေခၚသည္။
ဘယ္လို ကုသမွာလဲ
ေဆးက ႏွစ္မ်ိဳး၊ ႏွစ္အုပ္စု ရိွသည္။
ျဖစ္လာလွ်င္ ရင္က်ပ္လွ်င္ ေပးထားေသာ ေဆးအမ်ိဳးအစားႏွင့္ မက်ပ္ေအာင္ ႀကိဳတင္၍ ေပးထားေသာ ကာကြယ္ေဆး အမ်ိဳးအစားတို႔ျဖစ္သည္။
က်ပ္လာလွ်င္ေပးေသာ ေဆးမ်ားကို ေသာက္ေဆးလည္း တိုက္၍ ရသည္။ ရွဴေဆးလည္း ရိွသည္။ ရွဴေဆးက ပိုေကာင္းသည္။ ရွဴေဆးက ပိုေကာင္း၍ ပိုေဘးကင္းသည္။ သို႔ေသာ္ ေစ်းပိုႀကီးသည္။ ကေလးအငယ္မ်ားတြင္ မရွဴတတ္မွာ စိုး၍ အလယ္က ပလတ္စတစ္ ေျပာင္းတစ္ခု ခံရေသးသည္။ အဲသည္ေျပာင္းက ပုိ၍ ေစ်းႀကီးေသးသည္။ ၿပီးေတာ့ စနစ္တက် ရွဴတတ္ေအာင္ ေလ့က်င့္ေပးရသည္။ သိပ္က်ပ္သည့္ အခ်ိန္မွာေတာ့ Nebulizer ေခၚ ေရေႏြးေငြ႔ စက္ငယ္ျဖင့္ မႈတ္ေပးရသည္။ ထိေရာက္မႈအား ေကာင္းေသာ္လည္း ေဆးပမာဏက ရွဴေဆး ရိုးရိုးထက္ ၁၀ဆ ခန္႔မ်ားသည္။ နည္းနည္း က်ပ္ရံုမွ်ျဖင့္ေတာ့ မသံုးသင့္။
ကာကြယ္ေဆးေတြကေတာ့ ရွဴေဆးခ်ည္း သက္သက္ လိုပါပဲ။ ဟုိတုန္းက Ketasma ေခၚ ေသာက္ေဆးတစ္မ်ိဳး ေပၚဖူးသည္။ အႏၲရာယ္ သိပ္မရိွသျဖင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ယခုထက္ထိ သံုးေနၾကတုန္းပါပဲ။ Montelukast ကေတာ့ ယခုမွေပၚလာသည္။ ႏုိင္ငံျခားမွာေတာ့ လက္ခံၾကၿပီ။ သည္မွာေတာ့ ယခုမွ စမ္းသပ္ဆဲ ျဖစ္သည္။
ခဏခဏမက်ပ္ေအာင္
ေဆးႏွင့္ ကာကြယ္ရတာ မ်ားမွာစုိးလွ်င္ က်ပ္ေစသည့္ အေၾကာင္းတရားမ်ားကို ေရွာင္ရမည္။ ဒါကလည္း အျမဲေတာ့ မျဖစ္ႏိုင္ပါ။ ႏိုင္သေလာက္ေတာ့ လုပ္သင့္သည္။
(က) ဓာတ္မတည့္ျခင္း နည္းေစဖို႔
ဖုန္မႈန္႔၊ ဝတ္မႈန္၊ ပန္းမႈန္ ေလထဲမွာ မ်ားသည့္ အခ်ိန္မ်ိဳးတြင္ ျပတင္းတံခါးမ်ား ပိတ္ထးပါ။ ေၾကာင္ေတြ၊ ေခြးေတြ ကေလး အနားမွာ မထားပါႏွင့္။ အိမ္ထဲမွာ ျမင္ရေသာ၊ မျမင္ႏိုင္ေသာ ပိုးမႊား၊ မိႈအစရိွသည့္တို႔ အားလံုး ကင္းစင္ေအာင္ ရွင္းလင္းထားပါ။
(ခ) ဗိုင္းရပ္ပိုးမဝင္ေစဖို႔
ကေလး၊ လူႀကီးအားလံုး လက္မွန္မွန္ေဆးပါ။ တုပ္ေကြးအျဖစ္ မ်ားေနခ်ိန္တြင္ လူထူထူရိွရာ ေခၚမသြားပါႏွင့္။
(ဂ) ေလ့က်င့္ခန္း
ေလ့က်င့္ခန္း ျပင္းျပင္းထန္ထန္ လုပ္မိပါက က်ပ္တတ္ေသာ ကေလးမ်ိဳး ရိွပါသည္။ ထိုကေလးမ်ားအတြက္ ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ခါနီး ႀကိဳေပးရေသာ ေဆးတခ်ိဳ႕လည္း ရိွပါသည္။ ရွာ၍ ေဆာင္ထားပါ။
(ဃ) အိမ္တြင္းက အေငြ႕တခ်ိဳ႕
စီးကရက္ မီးခိုးက ပိုဆိုးပါသည္။
လူႀကီးက ကေလးအနားမွာ မေသာက္ေတာင္ ေသာက္တတ္သည့္ လူႀကီးကိုယ္မွာ စြဲေနသည့္ အေငြ႕ေၾကာင့္ ကေလးက မၾကာခဏ ရင္က်ပ္တတ္ရံုသာမက နားျပည္ပါ ယိုတတ္သည္။ ကေလး ရိွလွ်င္ေတာ့ ထိုကေလး ရင္က်ပ္ပန္းနာ ရိွရိွမရိွရိွ ေဆးလိပ္ ျဖတ္ပစ္သင့္ပါသည္။ ဆက္ေသာက္ေနေသာ မိဘကို ဘာအမည္ တပ္၍ ဆူပူ ႀကိမ္းေမာင္းရမွန္း ကၽြန္ေတာ္ စဥ္းစား၍ပင္ မရပါ။ ေရေမႊး၊ ေပါင္ဒါႏွင့္ ငါးေၾကာ္သည့္ အနံ႕မ်ားေၾကာင့္လည္း ျဖစ္တတ္ပါေသးသည္။
(င) အေကာင္ပေလာင္ေတြ
ပိုးဟပ္ကို ရင္က်ပ္ေရာဂါ၏ နံပါတ္တစ္ တရားခံဟု ေတြ႔ထားၾကသည့္ သုေတသနေတြလည္း ရိွသည္။ ပိုးဟပ္ကက်သည့္ သြားရည္ႏွင့္ မစင္ကုိ မတည့္သူေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားသည္။
House dust mite ဟုေခၚေသာ သာမန္မ်က္စိႏွင့္ မျမင္ရသည့္ အင္းဆက္ တစ္မ်ိဳးကလည္း ေတာ္ေတာ္ဆိုးသည္။ သူက လူ႔အေရျပားက ထြက္က်သည့္ အစအနေလးမ်ားကို စား၍ ေနတတ္သည့္ အေကာင္တစ္မ်ိဳးပါ။ အိပ္ရာခင္း၊ ခန္းဆီး၊ ေကာ္ေဇာ၊ ေမြးပြရုပ္ အစရွိသည္တို႔မွာ ေနတတ္ပါသည္။
(စ) မိႈစြတ္စို ထုိင္းမိႈင္းသည့္ အိမ္တြင္း၊ အိမ္ျပင္ ေနရာမ်ားတြင္ ရိွေနတတ္ေသာ မိႈမ်ားသည္လည္း ရင္က်ပ္ေစပါသည္။
(ဆ) တိရစၧာန္ေခြးေတြ ေၾကာင္ေတြေၾကာင့္ ရင္က်ပ္တတ္ေသာ ကေလးေတြလည္း ရိွပါသည္။
ေကာင္းတာကေတာ့ ေအာက္က အခ်က္ေလးေတြကို လိုက္နာပါ။
၁။ ထမင္းစားခန္းနဲ႔ မီးဖိုေခ်ာင္မွာပဲ အစားအစာ စားၾကပါ။
၂။ ေရခဲေသတၱာထဲ ထည့္ရန္ မလိုေသာ အစားစာမ်ားကို လံုျခံဳ တင္းၾကပ္စြာ ဖံုးအုပ္ထားပါ။
၃။ အမိႈက္ေန႔စဥ္စြန္႔ပစ္ပါ။
၄။ စားပြဲ၊ ဗီရို၊ ေကာင္တာမ်ား မွန္မွန္သန္႔စင္ပါ။
၅။ နံရံ အက္ေၾကာင္း ကြဲေၾကာင္းမ်ား မွန္မွန္ျပဳျပင္ပါ။
၆။ သစ္သား ၾကမ္းျပင္မ်ားကို အဝတ္စိုျဖင့္ မွန္မွန္သုတ္ပါ။ (ပိုးသတ္ေဆးအခ်ိဳ႕ တည့္ႏိုင္ပါသည္။)
၇။ ဖုန္မႈန္႔မ်ား အဝတ္စိုျဖင့္ မွန္မွန္သုတ္ပါ။
၈။ ေကာ္ေဇာကို ဖုန္စုပ္စက္ျဖင့္ မွန္မွန္စုပ္ေပးပါ။ မလုပ္ႏိုင္လွ်င္ ေကာ္ေဇာ မထားပါႏွင့္။
၉။ အိပ္ရာခင္း၊ ေခါင္းအံုးစြပ္၊ ေစာင္မ်ား မွန္မွန္ျပဳတ္ေလွ်ာ္ပါ။
၁၀။ အမႈန္ ခိုေအာင္းႏိုင္ေသာ ပစၥည္းမ်ား ရွင္းပစ္ပါ။ (ေမြးပြအရုပ္၊ ဆုတံဆိပ္… စသည္) ေရေဆး၍ ရေသာ အရုပ္မ်ားသာ ဝယ္ေပး၍ မွန္မွန္ ေဆးေၾကာပါ။
၁၁။ အိမ္ကို တတ္ႏိုင္သေလာက္ ေျခာက္ေသြ႔ေစပါ။(ေနေရာင္ ဝင္ပါေစ)
၁၂။ ေဆးလိပ္ မေသာက္ပါႏွင့္။ (မိဘ ေဆးလိပ္ေသာက္လွ်င္ ရင္က်ပ္ မျဖစ္ေသးေသာ ကေလးပင္လွ်င္ ရင္က်ပ္ပန္းနာ ျဖစ္ရန္ အခြင့္အလမ္း ႏွစ္ဆ ရိွပါသည္)
၁၃။ တိရစၧာန္မ်ားႏွင့္ ကေလး တစ္ေနရာတည္း မေနရပါ။ တစ္လွည့္စီလည္း မေနရပါ။ ကေလးေနေနက် ေနရာကို တိရစၧာန္မလာေစရပါ။
၁၄။ ႏိုင္ငံျခားမွာေတာ့ အမႈန္အမႊား မကပ္ႏိုင္ေအာင္ ဖံုးအုပ္ ကာကြယ္ေသာ အစြပ္မ်ား၊ ရင္က်ပ္ပန္းနာ ေရာဂါသည္ ကေလးရိွေသာ အိမ္မ်ားအတြက္ သီးျခား ဒီဇိုင္းလုပ္ ထုတ္လုပ္သည္ဟု ၾကားဖူးသည္။ ဒီမွာေတာ့ မေတြ႕ေသးပါ။
စိန္တုံးႀကီးတို႔ ရင္က်ပ္ပန္းနာေဘး ကင္းေဝးၾကပါေစ။
  ေဒါက္တာရဲ(ကေလးအထူးကုဆရာဝန္)
Credit To : perfectmagazine
WEDNESDAY, JANUARY 06, 2010

(ဤမူလေဆာင္းပါးရွင္မ်ားအား Credit ေပးေစလိုပါသည္။ MOMO Pharmacy Myanmar မွ အမ်ားဖတ္ရွဳ ႏိုင္ေအာင္ ျပန္လည္ကူးယူ တင္ျပ ထား ျခင္းသာ ျဖစ္ပါသည္။)
Share this article :

Post a Comment

 
Support : Copyright © 2011. လြင္႔ေမာင္ေမာင္(ထား၀ယ္) - All Rights Reserved
Template Created by Creating Website Published by Mas Template
Proudly powered by Blogger